ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Θέμα: Προβληματισμοί για τις νέες ταυτότητες
Η αντικατάσταση των ταυτοτήτων με νέες, οι οποίες με τη χρήση νέων τεχνολογιών βελτιώνουν την ασφάλεια και την ποιότητα εξυπηρέτησης των πολιτών, είναι κάτι θεμιτό. Η Ελλάδα εξάλου ως κράτος μέλος οφείλει να συμορφωθεί στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία και στον σχετικό κεντρικό κανονισμό (ΕΕ 2019/1157 1), συνεπώς και στα πρότυπα συμβατότητας διεθνών φορέων όπως ICAO 2 (και κατ`επέκταση US Visa Waiver program).
Επειδή τις νέες ταυτότητες θα πρέπει υποχρεωτικά να προμηθευτούν όλοι οι πολίτες τις χώρας λόγω της σταδιακής κατάργησης μέχρι τον Αύγουστο του 2026 (Άρθρο 8 ΕΕ 2019/1157 1) θα πρέπει να υπάρχει και πολύ καλή ενημέρωση σχετικά με το τί πληροφορίες θα περιέχουν καθώς και με ποιόν τρόπο και από ποιόν θα χρησιμοποιούνται.
Για την πληροφορία που αποθηκεύεται στην ταυτότητα υπήρξε ενημέρωση από το δελτίο τύπου του υπουργείου (ΥΠΟΥΡΓ.ΠΡΟΣΤ.Π 3). Εκεί γίνεται και αναφορά στις ψηφιακές πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο RFID chip (NFC), όπου στην ερώτηση “3. Ποια στοιχεία περιλαμβάνονται στο νέο δελτίο ταυτότητας;” αναγράφεται:
“Στο ανέπαφο χώρο αποθήκευσης περιλαμβάνονται:
- Φωτογραφία κατόχου σε ψηφιακή μορφή
- Στοιχεία μηχανικώς αναγνώσιμης ζώνης
- Δύο δακτυλικά αποτυπώματα
- Επώνυμο πατρός
- Επώνυμο μητρός
- Δήμος εγγραφής και αριθμός δημοτολογίου
- Τόπος έκδοσης”
Εδώ διακρίνουμε μία ασάφεια καθώς χρησιμοποιείται η λέξη “περιλαμβάνονται”, που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν ή θα υπάρχουν στο μέλλον και άλλες πληροφορίες που δεν αναφέρονται.
Αναζητώντας το σχετικό ΦΕΚ 4 ώστε να βρούμε περισσότερα για τις τεχνικές προδιαγραφές των νέων ταυτοτήτων μέσα απο σχετικά άρθρα εντοπίσαμε το παρακάτω:
Άρθρο 1
Ορίζουμε τις προδιάγραφες του νέου δελτίου ταυτότητας, ως αυτές περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο υπ’ αριθμ. πρωτ. 7008/13/52-κβ’ Τεύχος Β2’ «Απόρρητες Τεχνικές Προδιάγραφες Εντύπου Δελτίου Ταυτότητας Ελλήνων Πολίτων», που συνέταξε ειδική επιτροπή και το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης, αποτελούμενο από είκοσι τέσσερις (24) σελίδες. (ΦΕΚ 2212/13-6-2018 4)
Θεωρήσαμε έτσι σε πρώτο χρόνο πως οι τεχνικές προδιαγραφές των νέων ταυτοτήτων και ειδικά για το RFID chip (NFC) που μας ενδιαφέρει είναι εξ ολοκλήρου απόρρητες.
Υπάρχει όμως και η ΚΥΑ 8200/0-297647/2018 όπου αναφέρονται κάποιες τεχνικές προδιαγραφές, κάνοντας όμως πάλι χρήση της λέξης “περιλαμβάνει” που δημιουργεί ερωτηματικά (ΚΥΑ 8200/0-297647/2018 ΦΕΚ 1476/Β/27-4-2018 5).
Για το λόγο αυτό αναζητήσαμε ανάλογες προδιαγραφές στο επίσημο site της ευρωπαϊκής επιτροπής. Εκεί βρήκαμε το “Biometrics Deployment of EU-residence permits” 6 (παράρτημα της απόφασης C(2018)7767 7) όπου αναφέρονται προδιαγραφές για το RFID chip (NFC) (Η ίδια απόφαση εμφανίζεται και στον κεντρικό κανονισμό, όπως στο Άρθρο 7 (ΕΕ 2019/1157 1), όπου γίνεται λόγος για τον λεγόμενο ‘Εννιαίο Μορφότυπο ID-1’). Εκεί αναφέρονται οι απαιτήσεις χωρητικότητας βάση των δεδομένων που θα αποθηκεύονται, όπου πρέπει να είναι τουλάχιστον 64 KB ώστε να μπορούν να αποθηκευτούν οι δύο εικόνες των δακτυλικών αποτυπωμάτων, η φωτογραφία του κατόχου και κάποια άλλα δεδομένα που αναφέρονται. Επίσης γίνεται λόγος και για την κρυπτογράφηση των δεδομένων.
Συμπεραίνουμε από αυτά, ότι σε περίπτωση που εφαρμοστεί κάτι τέτοιο στις νέες ταυτότητες, το RFID chip (NFC) θα περιλαμβάνει μία αξιόλογη συσκευή αποθήκευσης δεδομένων, με δυνατότητα ανάγνωσης από απόσταση, με ή χωρίς την συγκατάθεση του χρήστη. Υπάρχει περίπτωση το RFID chip (NFC) να έχει και δυνατότητες εγγραφής από απόσταση. Να σημειωθεί ότι λόγω της συγκεκριμένης τεχνολογίας και των φυσικών περιορισμών της δεν είναι δυνατή η ανάγνωση/εγγραφή της σε απόσταση πάνω από 20 εκατοστά και σε ιδανικές εργαστηριακές συνθήκες όχι πάνω από 1 μέτρο.
Από τεχνικής άποψης για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπεράσματατων ως προς τα οφέλη αλλά και τους κίνδυνους στην ιδιωτικότητα των πολιτών κρίνουμε πως χρειαζόμαστε περισσότερη πληροφόρηση σχετικά με τις προδιαγραφές και τα δεδομένα που θα αποθηκεύονται, ειδικά σε ψηφιακή μορφή στο RFID chip (NFC). Αυτές οι ανησυχίες για την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα των δεδομένων που αποθηκεύονται στα RFID chips έχουν περιγραφεί και στο έγγραφο της ευρωπαϊκής επιτροπής με τίτλο “Radio Frequency Identification (RFID) in Europe: steps towards a policy framework” 8 .
Τονίζουμε επίσης πως η ταύτιση της έννοιας του EU Wallet Identity με την νέα ταυτότητα μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στους πολίτες και να γίνει εξαγωγή λανθασμένων συμπερασμάτων. Επισημαίνουμε πως μετά από την τελευταία απόφαση του ΣτΕ ΔΕΝ επιτρέπεται η διασύνδεση της νέας ταυτότητας με δυνατότητες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, δηλαδή με το Wallet (ΣτΕ 9). Συνεπώς και η αναφορά του τελευταίου ΦΕΚ σε αποθήκευση στοιχείων που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στο RFID δεν ισχύουν (Πέρα από τον Αριθμό του πολίτη για τον οποίο έχει προβλεφθεί λευκό πλαίσιο στο οποίο θα εκτυπωθεί σε δεύτερο χρόνο – για όσους λάβουν την ταυτότητα πρίν την έκδοση του). Για τον ΑΤΠ θα θέλαμε ιδανικά μια διευκρίνιση για το τι θα συμβεί μετά το Δεκέμβριο, καθώς δεν γνωρίζουμε αν θα εκτυπώνεται σε κάθε νέα ταυτότητα στο λευκό πλαίσιο ή αν θα γίνει μέρος του MRZ, συνεπώς και του RFID που περιέχει τα στοιχεία της μηχαναγνώσιμης ζώνης.
Σαν σύλλογος θα θέλαμε να παροτρύνουμε τους αρμόδιους φορείς να παρέχουν σε όλους τους πολίτες την καλύτερη δυνατή πληροφόρηση για το θέμα των νέων ταυτοτήτων, με διευκρινίσεις για τις διατάξεις που ισχύουν, τις ορολογίες που μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση, διευκρινίσεις για τα δεδομένα που θα αποθηκεύονται ή θα αποθηκευθούν στο μέλλον σε φυσική ή ψηφιακή μορφή, αλλά και περισσότερα τεχνικά χαρακτηριστικά για όσους θέλουν να κατανοήσουν ακόμα καλύτερα τις τεχνολογίες, την ασφάλεια και τα οφέλη που θα προσφέρονται.
ΠΗΓΕΣ
1. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2019/1157 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
link: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32019R1157
2. ICAO – Machine Readable Travel Documents
link: https://www.icao.int/publications/documents/9303_p11_cons_en.pdf
3. Η πραγματικότητα για τις νέες ταυτότητες – H παρουσίαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Γιάννη Οικονόμου, στο Υπουργικό Συμβούλιο – Ερωτήσεις και Απαντήσεις
link: https://www.minocp.gov.gr/2023/09/01/01-09-2023-i-pragmatikotita-gia-tis-nees-taftotites-h-parousiasi-tou-ypourgou-prostasias-tou-politi-k-gianni-oikonomou-sto-ypourgiko-symvoulio-erotiseis-kai-apantiseis/
4. ΦΕΚ 2212 / 13.6.2018
link: https://www.aftodioikisi.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%A6%CE%95%CE%9A-3.pdf
5. Κοινή Υπουργική Απόφαση 8200/0-297647/2018 – ΦΕΚ 1476/Β/27-4-2018 (Κωδικοποιημένη)
link: https://www.e-nomothesia.gr/kat-deltia-tautotetos/koine-upourgike-apophase-82000-297647-2018.html
6. Biometrics Deployment of EU-residence permits for third country nationals
link: https://home-affairs.ec.europa.eu/system/files/2019-02/comm_decision_c_2018_7767_f1_annex3_en.pdf
7. Commission Implementing Decision C(2018)7767 of 30 November 2018
link: https://home-affairs.ec.europa.eu/pages/document/commission-implementing-decision-c20187767-30-november-2018_en
8. Radio Frequency Identification (RFID) in Europe: steps towards a policy framework
link: https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/summary/radio-frequency-identification-rfid-in-europe-steps-towards-a-policy-framework.html#
9. Περίληψη αποφάσεων του Δ´ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με το νέου τύπου Δελτίο Ταυτότητας Ελλήνων Πολιτών
link: https://www.adjustice.gr/webcenter/portal/ste/pageste/epikairotita/apofaseis?centerWidth=65%25&contentID=DECISION-TEMPLATE1575444854605&leftWidth=0%25&rigthWidth=35%25&showFooter=false&showHeader=true&_adf.ctrl-state=mj5iie37n_33&_afrLoop=2353174887740124#!%40%40%3F_afrLoop%3D2353174887740124%26centerWidth%3D65%2525%26contentID%3DDECISION-TEMPLATE1575444854605%26leftWidth%3D0%2525%26rigthWidth%3D35%2525%26showFooter%3Dfalse%26showHeader%3Dtrue%26_adf.ctrl-state%3D1aond0sfmg_33